Inwert

Powyższe słowo elektryzuje w 2005 roku każdego pszczelarza. Obiegowymi odpowiednikami są izoglukoza, syrop glukozowo-fruktozowy, a ostatecznie wszystko sprowadza się do jednego pytania, czym w tym roku pszczelarze będą zakarmiać pszczoły na zimę, czyżby miodem?

Ale zacznijmy od początku:

Pszczoły oblatując okolice bogate bądź nie w pożytki, w ostatecznym rozrachunku robią to w jednym celu, a jest nim zebranie zapasów na okres zimowy, aby cała pszczela rodzina mogła przeżyć do następnego sezonu. I tutaj wkracza człowiek, pomińmy pobudki dla których tenże zabiera rodzinie pszczelej zgromadzone zapasy zimowe, dając jej w zamian mniej lub bardziej wartościowy pokarm zastępczy. Przez ostatnie dziesięciolecia w warunkach naszego kraju tym pokarmem zastępczym był cukier a właściwie jego roztwór z wodą. Podanie tak przyrządzonego syropu pozwala dotrwać rodzinie pszczelej do następnego sezonu.

Co doprowadziło do sytuacji, że w tym roku wszyscy pszczelarze wykazują oznaki podwyższonego ciśnienia słysząc o cukrze, a właściwie jego braku? Mamy koniec marca 2005 roku i nikt nie potrafi odpowiedzieć na pytania, czy będzie cukier i po ile oraz kiedy będzie cukier przeznaczony na zimowe podkarmianie.

Tak więc radykalnie wzrasta zainteresowanie innymi surowcami, które będą mogły zastąpić cukier. Czy tak musiało być, nie. Można było przecież wcześniej zapoznać się ze sposobami radzenia sobie z problemem przez pszczelarzy za granicami naszego kraju. W Unii Europejskiej problem ten pojawił się wcześniej, tam do cukru jako pasza dla pszczół nikt nie dopłaca a i nie każdemu się chce mieszać cukier z wodą, zakwaszać go itd.

W owych krajach stosuje się karmę dla pszczół przygotowaną w sposób przemysłowy o odpowiednich i powtarzalnych parametrach jakościowych i odpowiedniej czystości mikrobiologicznej. Co to za karma? I tak doszliśmy do słów które pojawiły się na początku.

Inwert, izoglukoza to właśnie również karma dla pszczół, takie określenia funkcjonują w języku potocznym, i teraz wyjaśnijmy je.

Miód pszczeli – składa się z podstawowych składników którymi są: ok. 38 % fruktozy, 31 % glukozy, 18 % wody, reszta to szerokie spektrum innych składników które stanowią o własnościach miodu.

Cukier – składa się, a właściwie jest sacharozą (dwucukier), po jej enzymatycznym rozkładzie powstaje fruktoza i glukoza jako główne składniki. Tu wyjaśnia się nam dlaczego pszczoły otrzymują syrop cukrowy.

Cukier inwertowany (inwert)– jest mieszaniną glukozy i fruktozy w stosunku 1:1 otrzymywany przez kwasową lub enzymatyczną hydrolizę cukru. Jest słodszy od sacharozy.

Izoglukoza – syrop glukozowo-fruktozowy, uznaje się go za płynny odpowiednik cukru. Można ją otrzymywać ze skrobi zawartej w pszenicy, ziemniakach. Proporcje fruktozy i glukozy można dobierać według potrzeb.

Tutaj pojawia się problem związany z limitowaniem produkcji cukru na rynku UE, bowiem izoglukoza o zawartości powyżej 10 % jest produktem limitowanym. O tym później.

Glukoza – cukier prosty, łatwo przyswajalny przez organizmy żywe. Jest uważany za źródło energii.

Fruktoza – cukier prosty, wolniej przyswajalna od glukozy, również uznawana za źródło energii.

Mając za sobą podstawowe pojęcia, możemy przystąpić do wyboru pokarmu dla pszczół.

Idealnym jest oczywiście miód, ale ten jest zabierany, więc w zamian podawano – przynajmniej do tego roku syrop cukrowy. Wykonywano go w podstawowej wersji jako mieszaninę cukru i wody w stosunku odpowiednio 2:1. Po zakwaszeniu go celem obniżenia wartości pH do poziomu 3,8-4,2 podawano do ula.

Mieszanina ta więc miała (w dużym uproszczeniu) przybliżony skład, 1/3 wody, 1/3 glukozy i 1/3 fruktozy. Sucha masa stanowi ok. 2/3 syropu.

Czyli pozostając nadal na dużym poziomie uproszczenia, powinniśmy zamiast miodu bądź syropu cukrowego podać mieszankę fruktozy, glukozy i wody.

I doszliśmy do tego co chcemy mieć w ulu, chcemy mieć syrop fruktozowo-glukozowy o suchej masie nie mniej niż 67 %.

To w czym problem, ano w limitach cukrowych które po przystąpieniu Polski do UE ograniczają wyroby z wysoką zawartością fruktozy. Czy została już tylko rezygnacja z posiadania pasieki. Nie, możemy stosować inne mieszanki glukozy z fruktozą produkowane w sposób przemysłowy na terenie naszego kraju. Pamiętajmy jednak o jednej podstawowej rzeczy – producent musi dać nam gwarancję, że jego produkt przeszedł badania i nadaje się jako karma dla pszczół, jeżeli nie mamy takiej pewności lub źródło zakupu nie jest do końca jasne – nie kupujmy, nie eksperymentujmy, to zawsze kończy się tak samo.

Musimy zakładać pasiekę od nowa.

Przykładowy skład syropu do podkarmiania pszczół:

I krótko o rynku cukru w Unii, jak to działa i dlaczego jest jak jest.

„Wspólnotowy rynek cukru opiera się na systemie interwencji w postaci cen i ścisłym systemie kontyngentowania. Limit produkcji cukru jest przydzielany przez UE poszczególnym państwom członkowskim. Kontyngent (kwota) A odpowiada wewnętrznej konsumpcji cukru, kontyngent (kwota) B ustalany na poziomie około 20% kwoty A, stanowi rezerwę przeznaczoną dla potrzeb konsumentów w przypadku obniżonych zbiorów. Subsydia do cen obejmują tylko kontyngent A i B. Wyprodukowana ilość cukru przekraczająca ustalony limit A i B, zwana kontyngentem C powinna być wyeksportowana poza terytorium Wspólnoty. Regulacje rynku cukru, pozwalają na przechowanie części kontyngentu C (ok.20% kwoty A) w kraju wyprodukowania do czasu wytworzenia cukru Z nowych zbiorów. Kontyngent C powinien być wyeksportowany do 31 grudnia, bez subwencji cenowych. Koszty eksportu pokrywają producenci buraków i cukrownie. Państwa członkowskie są zobowiązane do przekazania opłat produkcyjnych z tytułu produkcji cukru do budżetu UE. System cen na cukier opiera się na cenie docelowej, która określa poziom cen oczekiwany przez producentów.” *)

*) Źródło: cytat pochodzi ze stron Centralnej Biblioteki Rolniczej:
www.cbr.edu.pl/pdf/rynki_rolne/rynek_cukru.pdf

Opracował:
Alek